Naukowcy zbadali polską rodzinę – relacja z konferencji „Rodzina – wyzwania na XXI wiek”

Dziś w gmachu Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu odbyła się konferencja naukowa „Rodzina – wyzwania na XXI wiek”. Wzięło w niej udział znakomite grono naukowców, posłów oraz przedstawicieli administracji rządowej i regionalnej zajmujących się problematyką rodziny i demografii.

 

Wydarzenie, w sposób niezaplanowany, wpisuje się kontekst obecnej sytuacji związanej z wojną na Ukrainie i milionami uchodźców, którzy od 24 lutego docierają do Polski w poszukiwaniu schronienie przed rosyjskimi bombami.

 

Konferencję otworzył wojewoda wielkopolski Michał Zieliński. Witając prelegentów i słuchaczy podkreślił znaczenie badań nad rodziną i demografią w kontekście jakości życia obywateli oraz wyzwań przyszłości.

 

Podsekretarz stanu w ministerstwie rodziny i polityki społecznej Barbara Socha, pełnomocnik rządu ds. polityki demograficznej w swoim wystąpieniu nawiązała do obecnej sytuacji. Stwierdziła, iż rząd prognozuje, że kilkadziesiąt procent Ukraińców, którzy znaleźli się w Polsce na skutek rosyjskiej agresji na ich kraj, pozostanie u nas na dłużej.

 

Co prawda migracje nie są tematem tej konferencji – powiedziała min. B. Socha – bo skupia się ona na tematyce rodzinnej i demograficznej, to nie sposób nie odnieść się do aktualnej sytuacji. Podała, że warto obserwować doświadczenia w tych dziedzinach w Czechach i Rumunii, gdzie odwrotnie do trendów panujących w pozostałej części Europy, wzrasta dzietność.

 

Kolejno zabierali głos posłowie. Poseł Bartłomiej Wróblewski zwrócił uwagę na przełomowy projekt powołania w Polsce Instytutu Rodziny i Demografii. Odnośny projekt został złożony w ub. roku w sejmie. Obecnie w Polsce obserwujemy kryzys demograficzny, zauważył poseł Wróblewski, ale doświadczenia takich krajów jak Czechy i Rumunia pokazują, iż nie jest to proces nieodwracalny.

 

- Inicjatywa powołania Polskiego Instytutu Rodziny i Demografii zrodziła się m.in. w poznańskim Instytucie Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie – zauważył poseł Wróblewski.

 

Po wprowadzeniu dr hab. Michała Michalskiego, prof. UAM, prezesa Instytutu Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie, współorganizatora konferencji kolejno prezentowali swoje wykłady naukowcy.

 

Prof. dr hab. Józefina Hrynkiewicz zajęła się omówieniem więzi rodzinnych. W swoim wystąpieniu zatytułowanym „Kształtowanie więzi w rodzinie” –
stwierdziła, że więzi te opierają się o silne związki emocjonalne, które w takim charakterze występują wyłącznie w rodzinach.

- Wewnętrzne więzi rodzinne pozwalają przeciwstawić się wielu problemom – mówiła prof. J. Hrynkiewicz. – Rodzina stwarza własne zwyczaje, kulturę, tradycję, a nawet język – podkreśliła uczona.

 

Zwróciła też uwagę, że mimo, iż zdecydowana większość Polaków deklaruje przywiązanie do tradycji rodzinnych i za jeden z głównych wyznaczników szczęścia uważa szczęśliwe życie rodzinne, to w praktyce te preferencje nie są realizowane.

 

Rozpada się co trzecie małżeństwo, a 25 proc. dzieci rodzi się poza związkami małżeńskimi – informowała prof. J. Hrynkiewicz. Skąd bierze się ta rozbieżność opinii i zachowań – pytała uczona. I przyznawała, iż nie rozumie tej rozbieżności, postulując, że wyjaśnienie tego zjawiska jest zadaniem badaczy.

 

Prof. dr hab. Jan Paradysz zajął się badaniami efektywności rządowego programu „Rodzina 500 plus”. Przedstawiając wykład „Metody badania efektywności programu Rodzina 500+” ocenił, że według jego badań skutkiem wdrożenia tego programu w Polsce jest 130 tys. dodatkowych urodzeń.

 

Prof. J. Paradysz skrytykował też negatywne opinie Komitetu Nauk Demograficznych odnośnie do programu „Rodzina 500 plus”, wskazując, że były one oparte na nieprawdziwych informacjach.

 

W podsumowaniu swego wystąpienia naukowiec zauważył, iż dopiero pogodzenie tzw. konfliktu trzech karier kobiet (rodzinnej, zawodowej i naukowej) doprowadzić może do poprawy życia rodzinnego i wskaźników demograficznych.

 

Z kolei prof. dr hab. Jan Jacek Sztaudynger omówił wpływ jakości życia rodzinnego na procesy zachodzące w gospodarce. Przedstawione przez naukowca wyniki badań wyraźnie wskazują na zależność QL (Quality of life) i wyników osiąganych w pracy.

 

- Wzrost gospodarczy jest współzależny od jakości życia rodzinnego – podkreślił prof. J.J. Sztaudynger.

 

Ocenił, że wyzwania dotyczące rodziny, które były aktualne w wieku XX są też aktualne w obecnym stuleciu. Należą do nich: zapobieganie rozwodom, promowanie tradycyjnego modelu małżeństwa i promowanie dzietności.

 

Jako niezbędny dla badań naukowych i kierunków polityki rodzinnej określił pomiar jakości życia w rodzinie.

 

Grupa naukowców skupionych wokół Instytutu Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie (dr hab. Jakub Isański i dr hab. Michał Michalski – profesorowie UAM w Poznaniu oraz dr Krzysztof Szwarc z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu) przedstawiła oceny programu „Rodzina 500 plus” w opracowaniu „Opinie na temat Programu Rodzina 500+ w świetle ogólnopolskiego badania rodziców”.

 

Według wyników przeprowadzonego badania 2/3 respondentów pozytywnie oceniło wprowadzenie programu „Rodzina 500 plus”. Dodatnia ocena była wprost proporcjonalna do liczby posiadanych dzieci.

 

Niemniej aż ¾ badanych stwierdziło, że program nie wpłynął na poprawę dzietności w kraju. Nie spowodował też zmiany planów prokreacyjnych małżonków.

 

Szczegółowe wyniki tego badania publikujemy w osobnym materiale: Rodzice pozytywnie oceniają program „Rodzina 500 plus” - wynika z badania naukowców z IWoRiS

 

Organizatorzy: GUS, jest Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie, Rządowa Rada Ludnościowa, TPS, Urząd Statystyczny w Poznaniu, Wojewoda Wielkopolski.

 

Darczyńcy i sponsorzy: Orlen, NBP, PZU.

 

Projekt realizowany z NBP w ramach programu edukacji ekonomicznej.

 

III Kongres Demograficzny odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.