Analizując wzorce małżeństwa i rodziny, które preferują młode osoby, warto zastanowić się, co w największym stopniu je kształtuje i skąd młode Polki i Polacy czerpią wiedzę na temat relacji, zarówno w związkach, jak i rodzinie. Odpowiedź znajdziemy w raporcie Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie „Młode Polki, młodzi Polacy i ich plany rodzinne”.
Internet, rodzice, opiekunowie
Wiele badań potwierdza fakt, że Internet stał się znaczącym źródłem wiedzy o bardzo szerokim znaczeniu. Według CBOS korzystanie z Internetu jest powszechne wśród osób poniżej 35 roku życia. W grupie wiekowej 18-24 lat aż 74 proc. respondentów deklaruje, że w zasadzie cały czas jest online, na bieżąco otrzymuje informacje i reaguje na wiadomości. Można z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że wśród młodszej grupy osób sytuacja jest podobna.
W badaniu przeprowadzonym przez Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie na potrzeby raportu „Młode Polki, młodzi Polacy i ich plany rodzinne” respondenci mieli wybrać trzy z kilku źródeł wiedzy o relacjach, związkach i rodzinie i uszeregować je według przypisywanej im wartości – od 1 do 3 miejsca. Sumując wszystkie wybory okazało się, że trzy znaczące źródła wiedzy (ponad 50 proc. wskazań na wszystkich trzech miejscach) najczęściej wskazywanym źródłem jest internet (86 proc.).
Drugim źródłem czerpania wiedzy o są rodzice i opiekunowie (76 proc.), zaś trzecim znaczącym źródłem wiedzy o omawianej tematyce są koleżanki i koledzy (62 proc.). Co trzeci badany wskazał książki, a co piąty szkołę.
Po pierwsze rodzice
Jednak pomimo, że internet pojawia się najczęściej wśród wskazań młodych osób, to nie jest on źródłem najczęściej wskazywanym na pierwszym miejscu. Prawie połowa młodych osób wskazuje tu rodziców i opiekunów. Internet na pierwszym miejscu uzyskał 10 proc. mniej wskazań, niż rodzice i opiekunowie.
Zatem - pomimo, że internet pojawia się najczęściej wśród wskazań młodych osób (suma wszystkich trzech miejsc) nie jest on źródłem najczęściej wskazywanym na pierwszym miejscu. Prawie połowa młodych osób wskazuje na pierwszym miejscu rodziców i opiekunów.
Dobra rodzina potrafi ukształtować wzorce dzieci
Warto zwrócić uwagę na cechy różnicujące wybory trzech najczęściej wskazywanych źródeł wiedzy o relacjach, związkach i rodzinie, tj. rodzice i opiekunowie, internet oraz koleżanki i koledzy.
Kategoria rodzice/opiekunowie była najczęściej wskazywana przez młode osoby na pierwszym miejscu. W przypadku tej kategorii cechami, które w największym stopniu różnicują opinie respondentów, jest rodzina, w której się wychowały (tzw. wzorzec rodziny pochodzenia) oraz stosunek do wiary.
Im lepiej badane osoby oceniały wzorzec rodziny pochodzenia, tym częściej wskazywały rodziców i opiekunów jako źródło wiedzy o relacjach, związkach i rodzinie.
Wśród osób, oceniających zdecydowanie pozytywnie wzorzec rodziny pochodzenia ponad połowa respondentów (61 proc.) wskazała rodziców i opiekunów na pierwszym miejscu. Dodając wskazania na dalszych miejscach okazuje się, że zdecydowana większość (85 proc.) badanych, pozytywnie oceniających wzorzec rodziny pochodzenia, czerpie wzorce od rodziców i opiekunów.
Wśród respondentów, posiadających zdecydowanie negatywny obraz rodziny pochodzenia, jedynie niespełna co dziesiąta osoba wskazywała rodziców i opiekunów na pierwszym miejscu, podobnie na drugim miejscu (10 proc.). Choć niewątpliwie rodzice i opiekunowie dla większości badanych osób są osobami znaczącymi, to wyraźnie widać, że młode osoby, które gorzej oceniają swoją rodzinę pochodzenia, przesuwają rodziców i opiekunów na dalsze pozycje w kontekście czerpania od nich wiedzy i wzorców.
Wierzący wskazują na rodziców i opiekunów
Podobna sytuacja występuje w przypadku stosunku do wiary. Przechodząc od osób głęboko wierzących do zdecydowanie niewierzących spada liczba wskazań rodziców i opiekunów na pierwszym miejscu.
Co drugi młody człowiek (52 proc.), deklarujący się jako głęboko wierzący, wskazał rodziców i opiekunów na pierwszym miejscu. W przypadku respondentów zdecydowanie niewierzących rodziców i opiekunów na pierwszym miejscu wskazała co czwarta osoba.
Niezależnie od poziomu deklarowanej wiary, w każdej kategorii rodzice/opiekunowie otrzymywali najwięcej wskazań na pierwszym miejscu.
Siła internetu jako źródła wzorców stale rośnie
Najczęściej wskazywanym źródłem wiedzy we wskazaniach zsumowanych na wszystkich trzech miejscach, jest Internet. Jest on także wskazywany na pierwszym miejscu po rodzicach i opiekunach. Wyraźnie widać, że siła internetu jako źródła wzorców stale rośnie. W niektórych przypadkach dorównuje sile oddziaływania rodziny. Jest to jednak w dużej mierze uzależnione od funkcjonowania rodziny.
Analizując zależność pomiędzy wzorcem rodziny pochodzenia a wpływem internetu jako źródła wiedzy o relacjach, związkach i rodzinie, wyraźnie widać, że pozytywna ocena własnej rodziny zmniejsza siłę oddziaływania internetu, natomiast negatywna ocena zwiększa. Jest to widoczne szczególnie w odniesieniu do wskazań Internetu jako źródła wiedzy o relacjach, rodzinie i związkach na pierwszym miejscu.
Wśród młodych osób, które zdecydowanie negatywnie oceniają swoją rodzinę pochodzenia, internet na pierwszym miejscu był wskazywany ponad dwa razy częściej (57 proc.) niż wśród osób oceniających swoją rodzinę zdecydowanie pozytywnie (25 proc.).
Podobna zależność widoczna jest w odniesieniu do wiary. Nie ma ona jednoznacznego kierunku, ale osoby głęboko wierzące zdecydowanie rzadziej (28 proc.) niż osoby zdecydowanie niewierzące (44 proc.) wskazywały Internet na pierwszym miejscu.
Niemniej jednak należy podkreślić, że po zsumowaniu wskazań na wszystkich trzech miejscach internet, w większości grup respondentów, niezależnie od cech, osiąga ponad 80 proc. wskazań. Płeć, wiek i miejsce zamieszkania nie różnicują odpowiedzi w znaczący sposób.
Ponad połowa badanych osób wskazała również na kolegów i koleżanki jako źródło wiedzy o relacjach, rodzinie i związkach. Należy podkreślić, że nie jest to źródło pierwszoplanowe. Niezależnie od cech respondentów, wskazania koleżanek i kolegów na pierwszym miejscu oscylują w pobliżu 10 proc.
Badanie pozwala zauważyć, że częściej na to źródło wskazują mężczyźni, osoby zdecydowanie niewierzące, osoby młodsze oraz mieszkańcy miast.
Wzorzec rodziny pochodzenia nie różnicuje odpowiedzi respondentów. Niezależnie od oceny własnej rodziny, wskazania koleżanek i kolegów oscylują na podobnym poziomie.
Internet ważniejszy w rodzinach negatywnie ocenianych
Przeprowadzone badania pokazują, jak ważną rolę w życiu młodego człowieka pełni rodzina. Wyraźnie widać, że w ocenianych negatywnie rodzinach w miejsce rodziców pojawia się internet.
Oczywiście, internet jest ważny dla ogółu młodych osób, to jest ich środowisko życia. Niemniej jednak tam, gdzie rodzina nie jest dla młodego człowieka znaczącym punktem odniesienia, taką rolę pełni właśnie sieć globalna.
Warto podkreślić, że koledzy i koleżanki mają swoje miejsce w życiu młodych osób, niezależnie od ich cech i doświadczeń, ale mimo wszystko są oni mniej znaczącym punktem odniesienia dla badanej grupy niż Internet.
O badaniu i jego autorach
Opinie na powyżej opisane tematy zebrali i podsumowali w raporcie jego autorzy – naukowcy: dr Dorota Gizicka, dr hab. Michał A. Michalski oraz dr Krzysztof Szwarc.
Dr Dorota Gizicka jest badaczką, socjologiem rodziny i małżeństwa, adiunktem w Katedrze Teorii Społecznych i Socjologii Rodziny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL).
Dr hab. prof. UAM Michał A. Michalski jest kulturoznawcą, etykiem gospodarczym, ekspertem od polityki rodzinnej oraz badaczem wpływu rodziny na gospodarkę pracującym na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Etyki Gospodarczej Instytutu Kulturoznawstwa Wydziału Antropologii i Kulturoznawstwa UAM w Poznaniu. Jest także prezesem fundacji ekspertem Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie.
Dr Krzysztof Szwarc jest demografem i statystykiem pracującym na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, członkiem Rady Rodziny przy MRiPS oraz ekspertem Instytutu Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie.
Pełen raport jest dostępny na stronie Instytutu Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie.
CZYTAJ TAKŻE:
Autor: wit
Zdjęcia: Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie, Pixabay.com
Zdjęcia: Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie, Pixabay.com
