System ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży zostanie całkowicie zreformowany

 

Według wszelkich danych liczba osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, ciągle rośnie. Pandemia spowodowała, że lawinowo wzrosło zapotrzebowanie na opiekę psychologiczną i psychiatryczną. Skutki tego okresu będą jeszcze długo odczuwalne.

 

 

Obecnie na psychoterapię w ramach NFZ czeka się miesiącami, a nie wszystkich stać na to, aby uzyskać pomoc prywatnie. Wprowadzona reforma ma to poprawić.

 

Jednym z podstawowych założeń reformy jest budowa sieci ośrodków, w którym pracowaliby psycholodzy, psychoterapeuci i terapeuci środowiskowi. Są to tzw. Ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, nazywane I stopniem referencyjnym. Co bardzo ważne pacjenci mogą skorzystać z oferty tych ośrodków bez skierowania lekarskiego.

 

Chodzi m.in. zapewnienie wszystkim dzieciom i młodzieży w kraju właściwej opieki psychiatrycznej poprzez wyrównywanie różnic pomiędzy poszczególnymi regionami oraz zapobieganie nadmiernemu obciążeniu oddziałów psychiatrycznych poprzez rozwój pomocy dla pacjentów z zaburzeniami psychicznymi na pozostałych poziomach referencyjnych.

 

Nowy model ochrony zdrowia ochrony zdrowia psychicznego pacjentów niepełnoletnich został wypracowany w działającym od 2018 r. przy ministerstwie zdrowia zespole do spraw zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

 

 

Opracowywany i wdrażany etapami nowy model systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży składa się z trzech poziomów referencyjnych:

 

 

I wariant – Poradnia zdrowia psychicznego
II wariant - Poradnia zdrowia psychicznego + oddział dzienny

 

I poziom referencyjny:
I wariant – Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży
II wariant – Zespół Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży

 

Pierwsze ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej (I poziom referencyjny) rozpoczęły działalność w kwietniu 2020 roku. Obecnie jest ich już 345. Docelowo taki ośrodek ma działać w każdym powiecie, więc funkcjonowałoby ok. 400 takich placówek.

 

 

Udzielają one pomocy tym dzieciom, które nie potrzebują diagnozy psychiatrycznej lub farmakoterapii, w związku z czym nie będzie w nich zatrudniony lekarz psychiatra.

 

W przypadku wielu zaburzeń psychicznych, pojawiających się w dzieciństwie, można bowiem udzielić skutecznej pomocy poprzez takie interwencje jak psychoterapia indywidualna i grupowa, terapia rodzinna czy praca z grupą rówieśniczą. Warunkiem jest wczesna reakcja na pojawiające się problemy. Pozwala to nie dopuścić do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego pacjenta i uniknąć hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym, która jest często trudnym doświadczeniem dla młodej osoby.

 

Jest to kierunek zmian zgodny z obecnymi tendencjami kształtowania systemów ochrony zdrowia psychicznego w innych europejskich krajach oraz zgodny z międzynarodowymi rekomendacjami.

 

Ministerstwo zdrowia planuje, żeby docelowo w każdym powiecie lub grupie powiatów funkcjonował taki ośrodek pierwszego stopnia referencyjnego.

 

 

Taka sieć placówek umożliwi pracownikom współpracę ze środowiskiem lokalnym – zwłaszcza placówkami oświatowymi, w tym ze szkołami i poradniami pedagogiczno-psychologicznymi, co jest istotne dla zapewnienia skutecznej i kompleksowej opieki.

 

Poza ośrodkami I poziomu, działać będą także ośrodki II poziomu (Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży), gdzie pracować będzie lekarz psychiatra, a pacjenci wymagający intensywniejszej opieki będą mogli skorzystać ze świadczeń w ramach oddziału dziennego (w wybranych CZP dla dzieci i młodzieży). Jeden taki ośrodek obejmowałby wsparciem kilka sąsiadujących ze sobą powiatów.

 

 

Wreszcie na III, najwyższym poziomie referencyjności funkcjonować będą Ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej. Tam pomoc znajdą pacjenci wymagającey najbardziej specjalistycznej opieki, w tym w szczególności osoby w stanie zagrożenia życia i zdrowia, przyjmowani w trybie nagłym. Ze względu na bezpieczeństwo pacjentów konieczne jest, aby w każdym województwie funkcjonował co najmniej jeden taki ośrodek.

 

W ośrodkach tych będą się także kształcili przyszli lekarze psychiatrzy i inni specjaliści systemu.