Dzień Flagi i Święto Konstytucji 3 Maja

 

Jego celem jest promowanie szacunku do flagi oraz propagowanie wiedzy o polskiej tożsamości i symbolach narodowych. W tym dniu Polacy wywieszają flagi narodowe w domach i instytucjach państwowych. To dobry pretekst do rodzinnych rozmów na temat historii, przekazywania tradycji, budowy zrozumienia i dumy narodowej.

 

2 maja obchodzimy także Dzień Polonii i Polaków za Granicą.

 

3 maja przypada Święto Narodowe Trzeciego Maja, ustanowione na pamiątkę uchwalenie Konstytucji 3 maja z 1791 r. (właściwa nazwa to Ustawa Rządowa z dnia 3 maja). Została ona uchwalona przez Sejm Czteroletni (Sejm Wielki) i była pierwszą w Europie i drugą na świecie, po amerykańskiej, spisaną konstytucją. Jej celem było wydobycie Polski (wtedy Rzeczpospolitej Obojga Narodów – Polski i Litwy, zwanej też I Rzeczpospolitą) z krępujących ją archaicznych zasad politycznych i unowocześnienie państwa.

 

Znosiła szkodliwe liberum veto i konfederacje będące źródłem i anarchii i słabości rządu. Zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną (wcześniej króla wybierano w wolnej elekcji, obecnie dopuszczono jedynie elekcję w ramach panującej dynastii), zrównała w części prawa szlachty i mieszczan oraz oddała chłopów pod ochronę państwa. Uznała katolicyzm za religię panującą i jednocześnie zapewniła swobodę wyznania. Wprowadziła stałe podatki – 10 proc. dla szlachty i 20 proc. dla duchowieństwa. Armia miała wzrosnąć do 100 tys. żołnierzy.

 

 

Dramatyczne wydarzenia towarzyszące jej powstawaniu, uchwaleniu, a potem toczonej w jej obronie wojnie z zaborczą Rosją, stanowią piękny przykład, jak światli obywatele podjęli próbę reform w celu unowocześnienia i umocnienia państwa.

 

Fundamentalne zasady tamtej konstytucji są obecne w ustawach zasadniczych państw demokratycznych, także współczesnej Polski. To przede wszystkim trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, będący fundamentem ustrojów demokratycznych.

 

Za wzór i inspirację służyła twórcom Konstytucji 3 Maja pierwsza na świecie konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz zmiany spowodowane Wielką Rewolucją Francuską. Zderzyło się to z silnymi wtedy w Europie monarchiami absolutnymi, rządzonymi autorytarnie państwami, sąsiadami Polski – Rosją, Austrią i Prusami – które zdecydowały o wymazaniu Polski z map świata i unicestwieniu narodu.

 

Można przyjąć, że cała późniejsza walka Polaków o niepodległość toczona aż do czasów współczesnych, to zmagania o urzeczywistnienie ideałów i zasad Konstytucji 3 Maja – demokracji, wolności, niepodległości, tolerancji, pokoju.

 

Z tamtym okresem historii związane są takie postacie jak ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski, jego bratanek książę Józef Poniatowski, marszałek Sejmu Wielkiego Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki, Tadeusz Kościuszko.

 

Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791 r. Podczas zaborów i w okresie PRL zakazane i zniesione, powróciło w roku 1990.

Począwszy od 2007 roku 3 maja jest również świętem narodowym Litwy.