Być kobietą, być mężczyzną w rodzinie - co to dziś oznacza?

pexels photo 3771047Anna Maria Dubaj

Podstawową cechą rodziny jest to, że istnieje od początków ludzkości. Stanowi najbardziej stabilizujący czynnik dla świata społecznego. Rodzina, rozumiana jako wspólnota kobiety, mężczyzny i dziecka lub dzieci. Jakie role były przydzielane płciom – w przeszłości i obecnie?

Pozycja kobiety zajmowana w społeczeństwie zmieniała się na przestrzeni wieków, mężczyzny była znacznie stabilniejsza. W starożytności role społeczne kobiet i mężczyzn były dokładnie ustalone i rozdzielone. Zarówno w Grecji, jaki i w Rzymie dominował model rodziny patriarchalnej i monogamicznej, ze szczególnym podkreśleniem jej funkcji prokreacyjnej. Z czasem jednak panowanie mężczyzn w rodzinie uległo osłabieniu na rzecz kobiet, które zaczęły mieć większy wpływ na decyzje podejmowane przez męża. W kulturze żydowskiej, zgodnie z nakazami Talmudu, mężczyzna miał strzec żonę, darzyć ją szacunkiem i otaczać troską. W rodzinach chrześcijańskich kobieta była strażniczką ogniska domowego. Rola, jaką kobiety odegrały w historii zbawienia, dała jej szacunek i równe traktowanie. Ciekawym okresem było średniowiecze, które charakteryzowało się upadkiem silnego państwa oraz wzrostem pozycji rodziny, która przejęła część zadań władzy państwowej. Wówczas bezpieczeństwo zapewniała głównie siła fizyczna. Podstawową komórką społeczną była rodzina, im więcej mężczyzn liczyła, tym bardziej była stabilna. W związku z dużą śmiertelnością niemowląt, kobieta była chroniona szczególnie w aspekcie macierzyństwa. Sakrament małżeństwa stał się wtedy symbolem związku trwałego i nierozerwalnego, a jego zewnętrznym wyrazem była obrączka.

Przełom XIX i XX wieku przyniósł kobietom ważne zmiany, otrzymały one prawa wyborcze, prawo do kształcenia na poziomie wyższym oraz swobodę dysponowania własnym majątkiem i zarobkami. Po raz pierwszy w historii małżonkowie zostali zrównani wobec prawa i pojawił się jednocześnie model małżeństwa partnerskiego: mąż i żona wspólnie pracują, razem planują i decydują, wspólnie spędzają czas. Taki wzrost znaczenia emocjonalnej bliskości i wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny przypadł szczególnie na okres lat 60. XX wieku. Olbrzymie znaczenie dla budowania tożsamości, poczucia wartości oraz pozycji społecznej mężczyzny miała i ma jego aktywność zawodowa, rywalizująca z rodziną. Nadal także uważa się rolę matki i gospodyni domowej za podstawową dla kobiety, a podejmowanie płatnej pracy za drugorzędną, u mężczyzny wygląda to dokładnie odwrotnie. Jesteśmy jednak społeczeństwem patriarchalnym i warto wiedzieć, jakie są tego przyczyny.

W wielu okresach historycznych polska rodzina była miejscem przetrwania państwa polskiego. To właśnie na niej opierało się nowe życie. Przechowała w sobie wszystko, co było warunkiem odrodzenia. Między dysponującym majątkiem ojcem a resztą rodziny istniał dystans. Dla dzieci uosabiał on wręcz władzę. W obyczajowości szlacheckiej żona cieszyła się poważną pozycją. Tradycyjne role kobiet wiązały się z dbaniem o dom, wychowywaniem dzieci, gotowaniem, sprzątaniem i wieloma innymi czynnościami zabezpieczającymi potrzeby członków rodziny. Taki podział był wówczas konieczny do przetrwania zarówno jednostki, jak i społeczeństwa.

Obecnie sytuacja mocno się zmieniła i zmienia nadal. Coraz częściej praca jest postrzegana przez kobietę jako narzędzie samorealizacji. Przemianie ulega też model rodziny: mężczyzna nie jest kojarzony wyłącznie z odpowiedzialnością finansową za utrzymanie rodziny, a kobieta wyłącznie z pełnieniem obowiązków opiekuńczych i prowadzeniem domu. Mąż i żona stają się partnerami, którzy uzupełniają się w każdym wymiarze: duchowym, fizycznym i umysłowym. Choć gdyby patrzeć tylko kategoriami biologii i anatomii, to kobiecy organizm tęskni za funkcją decyzyjną mądrego mężczyny, która pozwala kobiecie po prostu odpocząć.


Autorka pracuje jako psychoterapeuta w nurcie psychodynamicznym, pomagając osobom dorosłym i dzieciom w radzeniu sobie z życiem oraz w dostrzeganiu przez nich samych ukrytego w nich piękna. Żona i mama nastolatka.


Zdjęcie ilustracyjne/Pexels.com

banner 750

Fixed Bottom Toolbar