Wszystko co musisz wiedzieć o rodzinnym kapitale opiekuńczym

kid gcfc82fc8d 12801 stycznia ruszył rządowy program „Rodzinny kapitał opiekuńczy”, jeden z filarów Polskiego Ładu. W skrócie, to 12 tys. zł na drugie i kolejne dziecko do wykorzystania na dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia dziecka. Kto będzie mógł otrzymać świadczenie? Gdzie złożymy wniosek? Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej odpowiada na najczęściej zadawane pytania.
 
Kto otrzyma świadczenie?
 
Rodzinny kapitał opiekuńczy, świadczenie 12000+ przysługuje Ci na drugie i kolejne dziecko w rodzinie, jeśli: jesteś matką dziecka; jesteś ojcem dziecka; przyjąłeś dziecko na wychowanie i wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, i dziecko wspólnie z Tobą mieszka oraz utrzymujesz je.
 
Jeśli zgodnie z orzeczeniem sądu sprawujesz opiekę naprzemienną z drugim rodzicem, świadczenie możesz otrzymać Ty i drugi rodzic w wysokości połowy przysługującej kwoty.
 
Rodzinny kapitał opiekuńczy otrzymasz na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie dlatego we wniosku musisz wskazać pierwsze dziecko w rodzinie. Pierwszym dzieckiem w rodzinie jest najstarsze dziecko w rodzinie. Nie ma znaczenia jego wiek. Jeśli dzieci urodziły się tego samego dnia, miesiąca i roku (np. bliźniaki), najstarszym dzieckiem w rodzinie jest dziecko, które wskażesz we wniosku. Pierwszym dzieckiem w rodzinie, jest: dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko drugiego rodzica, z którym rodzic wychowuje wspólne dziecko, dziecko, przyjęte na wychowanie, jeśli wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.
 
Rodzina to: małżonkowie, rodzice dzieci wychowujący wspólne dziecko; osoba samotnie wychowująca dziecko: panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona; osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia; dzieci osób wymienionych wyżej.
 
Do członków rodziny nie zalicza się dziecka: pozostającego pod opieką opiekuna prawnego; umieszczonego w pieczy zastępczej; które było umieszczone w pieczy zastępczej w dniu osiągnięcia przez to dziecko pełnoletności; do którego osoba ubiegająca się lub otrzymująca kapitał jest pozbawiona władzy rodzicielskiej; do którego osoba ubiegająca się lub otrzymująca kapitał była pozbawiona władzy rodzicielskiej w dniu osiągnięcia przez to dziecko pełnoletności.
 
Takich dzieci nie możesz wskazać we wniosku jako pierwsze (najstarsze) dziecko w rodzinie.
 
Jak długo przysługuje świadczenie?
 
Rodzinny kapitał opiekuńczy możesz otrzymać od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 12. miesiąc do ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc. Jeśli przyjąłeś dziecko na wychowanie i wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia otrzymasz rodzinny kapitał opiekuńczy od pierwszego dnia 12. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu z wnioskiem do końca 35. miesiąca, ale maksymalnie do: miesiąca, w którym dziecko ukończy 7 lat; miesiąca, w którym dziecko ukończy 10 lat – jeśli dziecko ma decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.
 
Kiedy świadczenie nie przysługuje?
 
Nie otrzymasz rodzinnego kapitału opiekuńczego, jeśli: dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej; zostałeś pozbawiony władzy rodzicielskiej; Tobie lub członkowi Twojej rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do kapitału (nie dotyczy to świadczeń z państw członkowski UE/EFTA lub z Wielkiej Brytanii).
 
Jaka jest wysokość świadczenia?
 
Rodzinny kapitał opiekuńczy nie zależy od dochodu Twojej rodziny i wyniesie w sumie do 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Jako rodzic dziecka możesz zdecydować czy chcesz otrzymywać świadczenie w wysokości 500 zł przez 24 miesiące, czy w wysokości 1 000 zł przez 12 miesięcy. W okresie wypłaty świadczenia możesz raz zmienić swoją decyzję w sprawie wysokości miesięcznej kwoty świadczenia.
 
Łączna wysokość rodzinnego kapitału opiekuńczego (do 12 000 zł na dziecko) będzie obniżona o 500 zł za każdy miesiąc, gdy złożysz wniosek o kapitał: po upływie ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 13. Miesiąc; po upływie ostatniego dnia 13. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.
 
Jeśli Twoje dziecko ukończyło 12. miesiąc ale nie ukończyło 35. miesiąca przed 1 stycznia 2022 r., rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje Ci w wysokości 12 000 zł pomniejszonej o kwotę 500 zł za każdy miesiąc przed 1 stycznia 2022 r. począwszy od tego, w którym dziecko ukończyło 12 miesiąc. Zasada ta dotyczy także Ciebie jeśli przed 1 stycznia 2022 r. przyjąłeś dziecko na wychowanie i wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.
 
Jeśli zgodnie z orzeczeniem sądu sprawujesz opiekę naprzemienną z drugim rodzicem (z którym rozwiodłeś się, żyjesz w separacji lub rozłączeniu) w porównywalnych i powtarzających się okresach, to każdemu z Was przysługuje rodzinny kapitał opiekuńczy w wysokości połowy kwoty za dany miesiąc (250 zł albo 500 zł).
 
Kapitał otrzymasz w formie bezgotówkowej co miesiąc: na wskazany przez Ciebie we wniosku numer rachunku płatniczego w Polsce; na rachunek bankowy w państwie członkowskim UE/EFTA, jeśli tam mieszkasz.
 
Kiedy złożyć wniosek?

Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy możesz złożyć najwcześniej 1 stycznia 2022 r. Jako matka albo ojciec dziecka możesz złożyć wniosek: od pierwszego dnia, w którym dziecko kończy 9. Miesiąc; do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 13. miesiąc.
 
Jeśli złożysz wniosek w tym okresie będzie Ci przysługiwał kapitał od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc do: ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 23. miesiąc – jeśli we wniosku wskazałeś, że chcesz otrzymywać kapitał po 1000 zł miesięcznie; ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc – jeśli we wniosku wskazałeś, że chcesz otrzymywać kapitał po 500 zł miesięcznie. Jeśli złożysz wniosek po miesiącu, w którym dziecko ukończy 13. miesiąc , otrzymasz pomniejszony kapitał (o 500 zł za każdy miniony miesiąc od ukończenia przez dziecko 12. miesiąc).
 
Jeśli przyjąłeś dziecko na wychowanie możesz złożyć wniosek: od pierwszego dnia 9. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia; do ostatniego dnia 13. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia.
 
Jeśli złożysz wniosek w tym okresie, otrzymasz kapitał: od pierwszego dnia 12. miesiąca liczonego od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia; do ostatniego dnia 23. miesiąca (przy miesięcznej kwocie 1 000 zł) albo 35. miesiąca (przy miesięcznej kwocie 500 zł) liczonego od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu, nie dłużej jednak niż: do miesiąca, w którym dziecko ukończy 7. rok, do miesiąca, w którym dziecko ukończy 10. rok – jeśli ma decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.
 
Jeśli złożysz wniosek po wymienionych terminach, to otrzymasz kapitał od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożyłeś wniosek.
 
Możesz złożyć wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy w styczniu 2022 r. także: jeśli jesteś rodzicem dziecka, które ukończyło 12. miesiąc przed 2022 r.; jeśli przyjąłeś dziecko na wychowanie i 12. miesiąc liczony od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia upłynął przed 2022 r.
 
Jeśli złożysz wniosek po 31 stycznia 2022 r. otrzymasz kapitał od miesiąca złożenia wniosku.
 
Gdzie i jak złożyć wniosek?
 
Aby uzyskać rodzinny kapitał opiekuńczego musisz złożyć do ZUS wniosek: RKO-R – jeśli jesteś rodzicem dziecka; RKO-O – jeśli wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie dziecka. Wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy i załączniki do niego możesz złożyć tylko elektronicznie. Wniosek RKO-R i RKO-O możesz złożyć przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.
 
Jeśli jesteś matką albo ojcem dziecka i masz numer PESEL, możesz także złożyć wiosek RKO-R, przez: portal Emp@tia Ministerstwa Rodziny i Poliyki Społecznej; swój bank. Jeżeli złożysz wniosek przez bank albo portal Emp@tia, a nie masz profilu na PUE ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych założy Ci taki profil na podstawie danych z wniosku o rodzinny kapitał opiekuńczy.
 
Jakie dokumenty dołączyć do wniosku?
 
Aby otrzymać rodzinny kapitał opiekuńczy musisz dołączyć do składanego elektronicznie wniosku: zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie przysposobienia dziecka z datą wystąpienia do sądu – jeśli przyjąłeś dziecko na wychowanie; oświadczenie o dacie przyjęcia na wychowanie dziecka, w stosunku do którego wystąpiłeś do sądu z wnioskiem o wszczęcie powstępowania w sprawie jego przysposobienia; decyzję albo zaświadczenie dyrektora szkoły publicznej o odroczeniu obowiązku szkolnego – jeśli dziecko od 7 do 10 lat ma odroczony obowiązek szkolny; orzeczenie sądu o ustanowieniu opieki naprzemiennej – jeśli opiekujesz się dzieckiem na przemian z drugim rodzicem (z którym rozwiodłeś się, żyjesz w separacji lub rozłączeniu) w porównywalnych i powtarzających się okresach; dokument potwierdzający charakter pobytu cudzoziemca w Polsce np. karta pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, kartę stałego pobytu (nie dotyczy to obywateli UE/EFTA).
 
Jak urząd się z Tobą skontaktuje?
  
Jeżeli nie wypełnisz prawidłowo wniosku, ZUS wezwie Cię do poprawienia wniosku w ciągu 14 dni. Jeśli nie złożysz wymaganych dokumentów, ZUS wezwie Cię do ich dostarczenia i wyznaczy Ci termin od 14 do 30 dni. Wiadomość o tym, że musisz poprawić lub uzupełnić wniosek otrzymasz też na adres mailowy oraz numer telefonu, który podałeś we wniosku. Jeśli nie poprawisz, nie uzupełnisz dokumentów w wyznaczonym terminie, ZUS nie rozpatrzy Twojego wniosku. Jeśli ZUS przyzna Ci rodzinny kapitał opiekuńczy nie będzie wydawał decyzji. Informację w tej sprawie otrzymasz na swój profil na PUE ZUS a także mailem na adres, który podasz we wniosku.
 
Jak się odwołać od decyzji?
 
ZUS wyda decyzję w następujących sprawach: odmowy przyznania rodzinnego kapitału opiekuńczego; uchylenia prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego; zmiany wysokości rodzinnego kapitału opiekuńczego; nienależnie pobranego rodzinnego kapitału opiekuńczego. ZUS doręczy Ci decyzję wyłącznie w postaci elektronicznej – na Twój profil na PUE ZUS. Od decyzji możesz odwołać się do Prezesa ZUS w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji. Od decyzji Prezesa ZUS przysługuje Ci skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji.
 
Jak szybko rodzic otrzyma pieniądze?
 
Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym określają maksymalny termin dla ZUS na rozpatrzenie wniosku o kapitał. Wynosi on 2 miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Z kolei wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej niż w miesiącu, od którego przysługuje prawo do kapitału.
 
Jeśli kapitał zostanie przyznany to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS. Również wtedy, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia. Jeśli kapitał nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Decyzję odmowną w takim przypadku rodzic otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do Prezesa ZUS, a następnie skarga do sądu administracyjnego.
 
Czy rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał na dzieci urodzone przed 1 stycznia 2022 r.?
 
Tak. Zgodnie z przepisami prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego będzie przysługiwać także rodzicom, którzy już w dniu wejścia ustawy mają drugie i kolejne dzieci w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia. Na takie dzieci rodzinny kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc w którym drugie lub kolejne dziecko ukończy 36. miesiąca życia.
 
Ważne terminy!
 
Rodzic będzie mógł złożyć wniosek o kapitał na trzy miesiące przed ukończeniem przez dziecko 12. miesiąca życia oraz na miesiąc po ukończeniu 12. miesiąca życia. W przypadku złożenia wniosku po upływie tego okresu, kapitał będzie przysługiwał od miesiąca złożenia wniosku. Daje to rodzicom aż 5 miesięcy na złożenie wniosku, aby uzyskać kapitał w pełnej wysokości. W przypadku złożenia wniosku po tym terminie, upływ każdego kolejnego miesiąca będzie powodował zmniejszenie całkowitego wymiaru kapitału (12 tys. zł) o 500 zł za każdy miesiąc.
 
 
autor: kjp
źródło: gov.pl
zdjęcie: pixabay.com
Fixed Bottom Toolbar