Jeśli chcesz zatrudnić nianię, możesz skorzystać z dofinansowania z budżetu państwa. Szczegóły znajdziemy na oficjalnej stronie rządowej.
Na czym to polega?
Dofinansowanie na zatrudnienie niani zależy od: wynagrodzenia niani oraz daty zawarcia z nią umowy.
Od połowy minimalnego wynagrodzenia opłaca składki Zakład Ubezpieczeń Społecznych – pozostałą część składek opłacasz ty. Na przykład: zatrudniasz nianię w styczniu 2021 roku i dajesz jej pensję 3000 zł. Minimalne wynagrodzenie w 2021 roku wynosi 2800 zł. ZUS opłaca składki od połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli od 1400 zł. Ty opłacasz składki od pozostałej sumy, czyli od 1600 zł (3000 -1400 = 1600).
Jeśli niania będzie chciała mieć też ubezpieczenie chorobowe – trzeba potrącić składkę na to ubezpieczenie z jej pensji i odprowadzić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Tej składki nie finansuje budżet państwa.
Kto może skorzystać?
Rodzice, opiekunowie prawni albo inne osoby, które opiekują się dzieckiem na podstawie orzeczenia sądu – jeśli: ich dziecko ma od 20 tygodni do 3 lat – mogą korzystać z dofinansowania do końca roku szkolnego. Wyjątkowo, jeśli dziecko nie może pójść do przedszkola, na przykład przez brak miejsc – do skończenia 4 lat. Dziecko pięcioletnie ma zagwarantowane miejsce w przedszkolu; nie są na urlopie macierzyńskim, ojcowskim albo wychowawczym; nie tworzą zawodowej rodziny zastępczej; nie korzystają z ulgi na podstawie umowy aktywizacyjnej, czyli na przykład nie zatrudniają innej osoby, która była bezrobotna; spełnią jeden z warunków: pracują na umowę o pracę (bez względu na wymiar etatu) albo zlecenie; prowadzą działalność pozarolniczą; prowadzą działalność rolniczą. Wyjątkiem są osoby, które są domownikami w gospodarstwie rolnym i podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Rodzice mogą skorzystać z dofinansowania niezależnie od sytuacji życiowej. Rodzic może więc samotnie wychowywać dziecko, czyli być panną, kawalerem, wdową, wdowcem, po rozwodzie, w separacji. Dotyczy to również rodzica, który samotnie wychowuje dziecko – choć jest w związku małżeńskim – bo jego małżonek nie ma praw rodzicielskich albo jest w więzieniu (wtedy umowę podpisuje z nianią tylko ten jeden rodzic).
Dziecko nie może chodzić do żłobka, klubu dziecięcego ani być pod opieką dziennego opiekuna.
Kto może być nianią?
Każdy, kto spełni trzy poniższe warunki: nie jest rodzicem dziecka, którym ma się opiekować; ma więcej niż 18 lat; zrobi badania dla celów sanitarno-epidemiologicznych i dostanie orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy.
Nianią może więc być na przykład babcia, siostra, kuzynka dziecka, ktoś spoza rodziny – sąsiadka, studentka, emeryt, osoba na świadczeniu przedemerytalnym. Niania nie musi mieć kierunkowego wykształcenia ani doświadczenia zawodowego w pracy z małymi dziećmi. Nie musi też odbywać specjalnych szkoleń.
Nianią może być także obywatel innego państwa, o ile spełnia powyższe warunki, np. obywatel Ukrainy.
Co musisz przygotować?
Umowę o świadczenie usług – tak zwaną umowę uaktywniającą. Stosuje się do niej przepisy kodeksu cywilnego, które dotyczą umowy zlecenia. Nie ma jednego wzoru umowy. Jeśli chcesz samodzielnie przygotować umowę z nianią – pamiętaj o poniższych elementach: strony umowy, czyli kto z kim podpisuje umowę; cel i przedmiot umowy; w jakich godzinach niania będzie pracować (pamiętaj, że możesz ustalić dowolny czas pracy niani); miejsce, gdzie niania będzie opiekować się dzieckiem; liczba dzieci do opieki; obowiązki niani; wysokość wynagrodzenia niani oraz sposób i termin jego wypłaty; czas, na jaki umowa będzie zawarta; warunki, sposób zmiany i rozwiązania umowy.
Dane i informacje o niani, które będą potrzebne do zgłoszenia do ZUS: imię albo imiona; nazwisko aktualne i rodowe; PESEL; data urodzenia; adres; obywatelstwo; czy jest emerytką; czy ma rentę; czy jest osobą z niepełnosprawnością i jeśli tak, to w jakim stopniu; czy niania pracuje na umowę o pracę w innym miejscu i jeśli tak, to jakie ma tam wynagrodzenie; czy wykonuje inne umowy; czy prowadzi działalność pozarolniczą; jej oddział Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) i od kiedy chce mieć ubezpieczenie chorobowe – jeśli chce mieć to ubezpieczenie.
Dokumenty, które są potrzebne do zgłoszenia niani i siebie jako płatnika do ZUS, czyli: zgłoszenie płatnika składek (ZUS ZFA)– jeśli chcesz zgłosić siebie jako płatnika; zgłoszenie do ubezpieczeń (ZUS ZUA) – jeśli zgłaszasz nianię do ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych, wypadkowego i jeśli niania chce – chorobowego) i ubezpieczenia zdrowotnego; zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS ZZA) – jeśli zgłaszasz nianię tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.
Dokumenty, które są potrzebne do rozliczania składek, czyli: deklarację rozliczeniową (ZUS DRA) oraz imienny raport miesięczny (o: należnych składkach i wypłaconych świadczeniach (ZUS RCA) – jeśli rozliczasz składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i jeśli niania chce – chorobowe) i ubezpieczenie zdrowotne niani; należnych składkach na ubezpieczenie zdrowotne (ZUS RZA) – jeśli rozliczasz składki tylko na ubezpieczenie zdrowotne niani).
Umowa uaktywniająca to umowa zlecenie dla osoby fizycznej, która opiekuje się dzieckiem w wieku: od ukończenia 20. tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata; do 4 lat – jeśli niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym.
Umowa ma formę pisemną, zawierana jest między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko.
Co musisz zrobić?
1. Porozmawiaj z nianią. Poproś o jej dane i potrzebne informacje. Szczegóły znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować.
2. Przygotuj umowę, którą podpiszesz z nianią. Szczegóły znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować.
3. Podpisz umowę z nianią. Jeśli jesteś w związku małżeńskim – umowę musisz podpisać ty i małżonek.
4. Niania może zacząć pracować.
5. Przygotuj dokumenty potrzebne do zgłoszenia niani do ubezpieczenia. Szczegóły znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować.
6. Złóż dokumenty do ZUS. Masz na to 7 dni od dnia, kiedy niania zacznie pracować według umowy. Jeśli nie jesteś płatnikiem składek – zgłoś dodatkowo siebie jako płatnika. Szczegóły znajdziesz w sekcjach Co musisz przygotować i Gdzie zgłaszasz.
7. Rozlicz pierwszą składkę do 15. dnia kolejnego miesiąca po zatrudnieniu niani. Na przykład zatrudniasz nianię od 6 czerwca, więc pierwszą składkę rozliczasz do 15 lipca. Dostarcz potrzebne dokumenty do ZUS – szczegóły znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować i Gdzie zgłaszasz.
Za pierwszy miesiąc zatrudnienia niani składasz deklarację rozliczeniową i imienny raport miesięczny – jeśli zgłaszasz do ubezpieczenia tylko nianię i dajesz jej pensję równą: minimalnemu wynagrodzeniu (umowa z nianią zawarta do 31 grudnia 2017 r.); połowie minimalnego wynagrodzenia (umowa z nianią zawarta po 1 stycznia 2018 r.).
Jeśli pensja niani nie zmienia się, nie składasz tych dokumentów za kolejne miesiące.
Jeśli sytuacja twojej rodziny się zmieni, na przykład zwolnisz nianię, stracisz pracę, dziecko skończy 3 albo 4 lata – zgłoś do ZUS taką zmianę. Jeśli tego nie zrobisz – dostaniesz wezwanie, żeby zwrócić składki za czas, kiedy nie spełniasz już warunków do dofinansowania.
Gdzie zgłaszasz?
Do oddziału ZUS w swoim miejscu zamieszkania. Masz dwie możliwości złożenia dokumentów: zanieś do ZUS; wyślij pocztą.
Ile zapłacisz?
Usługa jest bezpłatna.
Jeśli umowa z nianią wygaśnie albo zostanie rozwiązana
Wyrejestruj wtedy nianię z ubezpieczeń do 7 dni od wygaśnięcia albo rozwiązania umowy. Wypełnij wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) i daj do podpisu niani. Jako datę wyrejestrowania wpisz kolejny dzień po dniu rozwiązania lub wygaśnięcia umowy. Dokument możesz: zanieść do ZUS; wysłać pocztą.
Jeśli niania to jedyna osoba, która jest u ciebie zatrudniona, i nie opłacasz składek na własne ubezpieczenia – wyrejestruj też siebie jako osobę zatrudniającą nianię. Wypełnij i złóż wtedy dodatkowo wyrejestrowanie płatnika składek (ZUS ZWPA).
oprac.: kjp
źródło: gov.pl
zdjęcie: pixabay.com
