Komu przeszkadza zakaz handlu w niedzielę?

 

Ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni wejdzie w życie 1 lutego 2022 r. Jej celem jest wyeliminowanie nieprawidłowego stosowania zawartych w ustawie wyłączeń pozwalających na prowadzenie działalności handlowej w wymienione w ustawie dni. Zmiany zostaną wprowadzone pomimo wieloletnich sugestii przedstawicieli wielkich sieci handlowych, że zakaz handlu w dni świąteczne może prowadzić nasz kraj do gospodarczej katastrofy.

 

W praktyce, „wyeliminowanie nieprawidłowości”, oznaczałoby zamknięcie dużym sieciom handlowym możliwości omijania zakazu handlu w niedziele. Podpisanie przez sieć handlową umowy z operatorem przesyłek kurierskich, zgodnie z którą klienci mogą odbierać lub nadawać przesyłki w danym sklepie, nie będzie już dawało uprawnień do prowadzenia sprzedaży w niedziele i święta.

 

Od 1 lutego 2022 r., aby mieć takie uprawnienia, sklep będzie musiał wykazać, że działalność związana z nadawaniem i odbiorem przesyłek, odpowiada za ponad 50 proc. jego miesięcznych przychodów i zadeklarować, że prowadzi działalność pocztową.

 

Ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni. Poprawki te nie wzbudziły jednak aż tak wielkich emocji jak pierwotna ustawa sprzed blisko 4 lat. Początkowo eksperci krajowych, a zwłaszcza zagranicznych instytucji finansowych przekonywali, że skutki ograniczenia handlu w niedzielę będą wręcz katastrofalne. Zatroskaniem o los wielkich sieci handlowych wykazywały się największe ekonomiczne autorytety. Forum Obywatelskiego Rozwoju przekonywało wtedy:

„Zakaz handlu w niedziele uderzy w wolność ludzi jako konsumentów, a także w pracowników, grożąc zwolnieniami. Wprowadzenie zakazu będzie chronić małe, indywidualne, niewydajne sklepy przed konkurencją większych, bardziej produktywnych sieci, co wpłynie negatywnie na wydajność całego sektora handlu detalicznego”.

 

Obawy przed wprowadzeniem zakazu handlu w niedzielę były powszechne. Z analizy firmy PwC przygotowanej na zlecenie Polskiej Rady Centrów Handlowych wynikało, że w wyniku zakazu, straty skarbu państwa wyniosą 1,8 miliarda złotych. Spadek zatrudnienia w handlu detalicznym wyniesie co najmniej 36 tysięcy osób, a spadek obrotów – minimum 9,6 miliarda zł. Straty mieli ponieść zarówno handlowcy, jak i producenci, skarb państwa i sami klienci.

 

Zgodnie z założeniami najbardziej pesymistycznych analiz, klienci mieliby nie przystosować się do nowych zasad, a przez to w efekcie zakazu handlu w niedzielę, kupować mniej żywności, odzieży, artykułów sprzętu AGD, a nawet mebli… Założenia te okazały się tyle efektowne, co fałszywe.

 

Od 1 marca do 31 grudnia 2018 roku handel był dozwolony jedynie w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca. W 2019 roku – jedynie w ostatnią niedzielę miesiąca. Zamiast zapaści gospodarczej, w obu tych latach, Polska – szczególnie na tle całej Unii Europejskiej - zanotowała wyniki, zaskakująco dobre. Główny Urząd Statystyczny poinformował, że Produkt Krajowy Brutto wzrósł w 2018 roku o 5,1 proc., a w 2019 roku o 4,5 proc. W UE w większości krajów wzrost nie przekraczał 2,5 proc., a w największej gospodarce unijnej (Niemcy) wzrost wyniósł odpowiednio 1,3 i 0,6 proc.

 

W 2018 r. sprzedaż detaliczna była o 6,4 proc. wyższa niż rok wcześniej. Jeszcze lepsze okazały się dane za 2019 rok. Sprzedaż detaliczna wzrosła wtedy o 6,5 proc.

 

 Lęk wielkich sieci handlowych przed zakazem handlu w niedzielę okazał się nieuzasadniony. Zakaz nie spowodował ani gospodarczej katastrofy, ani zdominowania polskiego rynku przez „małe, niewydajne sklepy”. Jeżeli nowe regulacje, choć w najmniejszym stopniu przyczyniły się do ochrony małych placówek handlowych przed międzynarodowymi gigantami, to w skali całego kraju, zamiast strat powinniśmy... liczyć zyski. Korzyści odnoszą nie tylko pracownicy wielkich firm handlowych, którzy nie muszą już pracować w niedzielę. Warto pamiętać, że (uśredniając) wielkie międzynarodowe koncerny płacą proporcjonalnie znacznie mniejsze podatki dochodowe w Polsce od konkurujących z nimi drobnych firm krajowych. W efekcie, na przesunięciu obrotów do polskich firm handlowych zyskuje każdy polski podatnik.