Poczucie własnej wartości u uczniów  

 

Każdy kto posiada dziecko choć raz zapewne usłyszał „porady” od osób życzliwych na temat wychowania. „Nie noś tyle na rękach, bo się przyzwyczai”, „Nie chwal za dużo, bo będzie rozwydrzone” - to tylko niektóre ze złotych porad, nie mających nic wspólnego z rzeczywistością. Dlaczego? Ponieważ dzieci powinny wychowywać się i rosnąć w przekonaniu, że są kochane, wyjątkowe, wspaniałe takie, jakie są. W naszych gestach werbalnych i niewerbalnych powinny zdecydowanie dominować te, które mówią o miłości, szacunku, wsparciu i empatii, a także te mówiące o prawie dzieci do autonomii. To właśnie postawy rodziców i innych znaczących dorosłych z otoczenia dziecka powinny być wzorem do modelowania jego postaw. Brzmi trywialnie, prawda? A jednak jak pokazuje życie, dla wielu dorosłych nie jest to oczywiste i wciąż w naszym otoczeniu nie brakuje dzieci z niskim poczuciem wartości.

Poczucie wartości to zbiór przekonań na własny temat oraz szacunek dla samego siebie. Przejawia się w postawie wobec innych osób, w reakcjach na codzienne sytuacje dziecka, te trudne i te łatwe. Nie jest dane raz na zawsze, ale zmienia się podczas życia człowieka, czasami ulegając drastycznym zmianom. Na poczucie wartości dziecka ogromny wpływ ma sposób wychowania w domu i jego relacje z rodzicami. To oni są pierwszym i niewyczerpalnym źródłem niskiego bądź wysokiego poczucia własnej wartości. Jednak dziecko nie przebywa tylko w domu. W pewnym momencie większość czasu spędza w szkole i ma kontakt z innymi znaczącymi dorosłymi – nauczycielami. Bywają, niestety, sytuacje, w których dziecko z dość wysokim poczuciem własnej wartości jest tak skutecznie napiętnowane przez nauczycieli, że jego myślenie na własny temat ulega znaczącej zmianie. I wcale nie chodzi tu o dzieci niedostosowane czy te, które codziennie przeszkadzają czy nie wykazują zainteresowania nauką! Nauczycielom czasami wydaje się, że ich słowo rzucone mimochodem do dziecka trafia w ścianę i ginie. Tymczasem takie słowa zostają w dziecku na bardzo długo, skutecznie niszcząc podwaliny jego myślenia o sobie. Nauczyciele powinni zdawać sobie sprawę z tego, że mają w swoich rękach wielką siłę sprawczą i jeśli tylko skorzystają z niej w umiejętny sposób, mogą przyczynić się do pięknej przemiany i rozwoju skrzydeł każdego dziecka. Nauczyciel w swojej codziennej pracy i kontaktach z uczniami ma naprawdę wiele możliwości, aby ich dowartościować, a swoją postawą pokazać dumę, wsparcie i szacunek. Budowanie szacunku i zaufania uczniów do nauczyciela zaczyna się od okazania zainteresowania dzieckiem, jego sprawami czy talentami. Ważna jest pochwała, powierzenie odpowiedzialnego zadania, a także stawianie realnych i dostosowanych do możliwości dziecka wymagań. Jeśli wychowawca dodatkowo zadba o to, aby klasa stanowiła grupę życzliwych i współpracujących ze sobą osób, a zdolności i talenty poszczególnych uczniów będą znane, szanowane i wykorzystywane dla dobra całej grupy, to właśnie wtedy stwarza klimat, w którym tworzy się, rozwija i umacnia samoakceptacja i poczucie własnej wartości każdego z uczniów.

Pozytywne myślenie o sobie i wysokie poczucie własnej wartości już od najmłodszych lat zapewni dziecku siłę i mądrość niezbędną do osiągnięcia szczęścia w życiu. Myślenie o sobie jako o kimś, kto ma coś do powiedzenia, ma talenty, mądrości i ma prawo głosu nie spowoduje, że dziecko będzie widziało tylko czubek własnego nosa. Przeciwnie, mając silne JA jesteśmy w stanie działać i robić więcej (także na rzecz innych), bo nie boimy się próbować i przekraczać granic. Pozbawić kogoś poczucia własnej wartości jest bardzo łatwo. Niezwykle trudno je odbudować i przekonać dziecko, że jest wiele warte. Wiele tych dzieci z podciętymi w szkole skrzydłami spotkałam na swojej drodze w pracy pedagogicznej i wprawienie tych skrzydeł w ruch było czasami nader trudne. Dobre słowo nic nie kosztuje, a czasami to złe i nieadekwatne może nawet zabić.