Alkohol, papierosy i hazard w sieci – jakie są główne uzależnienia młodzieży

 

 

 

 

Z badań prowadzonych m.in. przez Fundację CBOS wynika, że w porównaniu z wcześniejszymi okresami wzrósł odsetek młodych ludzi grających w sieci na pieniądze. Blisko 1/3 nastolatków może mieć problem z uzależnieniem od Internetu, a aż 11,5 proc. zadeklarowało, że w sieci spędza co najmniej osiem godzin dziennie (dane NASK).

Ok. 40 proc. uczniów deklaruje, że pali papierosy, a liczba palącej młodzieży utrzymuje się na tym poziomie od kilku lat.

W odniesieniu do palenia tytoniu przez młodzież 13-letnią, do regularnego palenia przyznało się 2,8 proc. badanych (badania HBSC), ale już wśród 15-latków odsetek procentowy okazał się niemal czterokrotnie wyższy.

 

Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic związanych z płcią. W porównaniu z wynikami z roku szkolnego 2013/2014 zmniejszył się o 4,5 punktu procentowego odsetek młodzieży w wieku 11–15 lat, która paliła papierosy kiedykolwiek w życiu, oraz o 3,8 punktu osób palących w ciągu ostatnich 30 dni. Obniżył się również odsetek uczniów w wieku 13–15 lat deklarujących codzienne palenie tytoniu (z 7,2 proc. do 3,3 proc.).

Najbardziej rozpowszechniona substancją psychoaktywną wśród młodzieży szkolnej jest alkohol. Według badania CBOS w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie w 2018 roku: 74 proc. (72 proc. w 2016) uczniów przynajmniej raz piło piwo, 62 proc. (63 proc. w 2016) – wódkę i inne mocne alkohole, a 43 proc. (41 proc. w 2016) – wino.

Wyniki polskich badań HBSC zrealizowanych w roku szkolnym 2017/2018, w porównaniu z danymi sprzed czterech lat (z roku szkolnego 2013/2014), przedstawiają mniejszy odsetek młodzieży, która piła alkohol kiedykolwiek w życiu (spadek z 38,8 proc. do 34,6 proc.) oraz w ciągu 30 dni przed badaniem (spadek z 18,4 proc. do 15,9 proc.).

 

Ponadto odnotowano mniej osób deklarujących upicie się kiedykolwiek w życiu (odpowiednio: 15,5 proc. i 21,1 proc.) i w ostatnich dniach (odpowiednio: 5,9 proc. i 8,4 proc.).

Ostatnio mniej młodzieży sięga po wódkę, natomiast wzrósł odsetek młodzieży sięgającej po wino, w przypadku picia piwa nie zaobserwowano zmian – wynika z przeprowadzonych badań.

Od 1992 r. młodzież jest pytana o używanie narkotyków w ciągu ostatniego roku. Dzięki temu widać, że odsetek uczniów deklarujących używanie narkotyków w ciągu ostatnich kilku lat nieznacznie spada. W 2013 r. wynosił 18 proc., 2015 r. - 17 proc., a w 2019 r. – 15 proc.

Wśród osób o wysokiej częstotliwości użycia jest młodzież w wieku 15-19 lat. Według danych aż 1,5 proc. młodzieży zażywało narkotyki w ciągu ostatnich 30 dni,

 

 

W ciągu ostatnich pięciu lat – nieznacznie – o 4 proc. spadł odsetek chłopców, którzy brali narkotyki. Ale o tyle samo wzrósł odsetek dziewczyn, które zaczęły po nie sięgać.

Do używania narkotyków w ciągu ostatniego roku przyznało się 15 proc. młodzieży, w 1992 r. – zaledwie 5 proc. (rekordowy był 2003 r. - wtedy 24 proc. badanych przyznało się do ich używania).

Wśród polskiej młodzieży konsumpcja napojów alkoholowych jest o wiele bardziej rozpowszechniona niż̇ używanie narkotyków. Trzeba jednak zauważyć, że badania wykazują, iż skala używania narkotyków w Polsce na tle innych krajów UE nie jest duża.

Badania wykazały inne niepokojące zjawisko - uczniowie w Polsce stosunkowo często sięgają po leki psychotropowe (nasenne, uspokajające), nawet bez zalecenia lekarza. Dotyczy to ok. 17 proc. 15–16-latków i ok. 18 proc. 17–18-latków. Wskaźniki używania tych substancji są mniej więcej dwukrotnie wyższe wśród dziewcząt.

Z raportu CEBOS wynika, że w 1999 roku aż 27 proc. badanych odpowiedziało, że narkotyki były sprzedawane na terenie szkoły, w 2019 r. - tylko 6 proc. udzieliło takiej odpowiedzi.

Po narkotyki częściej sięgają uczniowie trójkowi i dwójkowi, rzadziej piątkowi. Wykształcenie rodziców nie ma większego wpływu na to, czy dzieci sięgają po narkotyki. Czynnikiem chroniącym jest wiara. Osoby bardzo religijne mają o wiele mniejsze ryzyko sięgnięcia po narkotyki.

 

 

Najwięcej, bo aż 42 proc. młodych respondentów, którzy przyznali się do doświadczeń z narkotykami, deklarowało, że używali marihuanę i haszysz. Do używania amfetaminy przyznało się 7 proc. młodych osób.

 

Niepokojące jest, że 35 proc. polskich 15 i 16-latków ocenia dostęp do marihuany i haszyszu jako łatwy, a tylko 28 proc. ocenia ich sporadyczne używanie jako bardzo ryzykowne. To duża zmiana w porównaniu do lat 90., kiedy ponad połowa nastolatków bardzo obawiała się następstw okazjonalnego stosowania tych używek. Tymczasem dla młodych osób stanowią one zwiększone ryzyko wystąpienia psychozy i wielu innych problemów.

 

 

Spadło za to spożycie dopalaczy. W 2019 r. młodych osób, które eksperymentowały z nowymi substancjami psychoaktywnymi, wyniósł 3,5 proc., czyli tyle samo, ile było w 2008 r. To trzy razy mniej niż w 2010 r., gdy zanotowano najwyższe odsetki ich spożycia - wtedy też w Polsce działało ponad tysiąc sklepów z dopalaczami i stały się one modnymi używkami.

 

Z badań wynika, że choć młodzi ludzi rzadziej sięgają po dopalacze, to wzrasta liczba ciężkich zatruć takimi substancjami. Potrzebna jest profilaktyka dla osób, które po nie sięgają – wskazują wyniki badań.

W 2016 roku odnotowano ponad 4300 zatruć dopalaczami, rok wcześniej ponad 7,2 tys. Natomiast według danych Głównego Inspektora Sanitarnego od stycznia do lipca 2021 r. odnotowano w Polsce 318 zatruć i podejrzeń zatruć tzw. dopalaczami. Dwie osoby zmarły.

 

 

Niepokojące są dane dotyczące ryzykowanego korzystania z Internetu. Niemal wszyscy badani – 99 proc. – mają do dostęp do Internetu i prawie wszyscy (97 proc.) korzystają z sieci za pośrednictwem urządzeń mobilnych. Młodzi ludzie przeciętnie spędzają w Internecie prawie osiem godzin na dobę, czyli dwukrotnie więcej niż jeszcze kilka lat temu. Wskaźniki podbił znacznie okres pandemii i nauka zdalna.

Chłopcy częściej grają w gry sieciowe i hazardowe, a dziewczyny bardziej koncentrują się w sieci na kontaktach towarzyskich, nauce, odwiedzaniu sklepów internetowych oraz śledzeniu blogów – wynika z badań.

Trzy czwarte uczniów bezpiecznie korzysta z Internetu, ale jedna piąta nadużywa sieci. Jeden na stu młodych ludzi przejawia symptomy uzależnienia. Ten problem szczególnie dotyczy tych osób, które spędzają w Internecie więcej niż sześć godzin dziennie.

W porównania do badań sprzed trzech lat wrosło zainteresowanie hazardem w sieci. Bierze w nich udział blisko co piąty młody człowiek, zdecydowanie częściej chłopcy.

Zagrożenie hazardem dotyczy w zdecydowanym stopniu chłopców niż dziewcząt. Istnieje związek między hazardem a uzależnieniem od Internetu: co piąty młody człowiek wskazujący symptomy zagrożenia uzależnieniem od gier na pieniądze jest jednocześnie w grupie podwyższonego ryzyka uzależnienia od Internetu.